Ophrys cretica (Vierhapper) E. Nelson

κ. ορχιδέα

Πολυετές κονδυλώδες γεώφυτο, ύψους 10 έως 40 εκ. Τα σέπαλα πράσινα, ροζ ή λευκά, ενίοτε με έντονες ιώδεις κηλίδες στο κατώτερο μισό τους, με το ραχιαίο σέπαλο να είναι όρθιο ή ελαφρώς κυρτό, ενώ τα πέταλα έχουν στενά τριγωνικό σχήμα και ποικίλο χρωματισμό. Το χείλος του άνθους με σκούρο καφέ έως μαυρό-πόρφυρο χρωματισμό, με τους πλευρικούς λοβούς του χείλους να είναι έντονα αποκλίνοντες και να σχηματίζουν δυο στρογγυλεμένους κώνους. Ο θυρεός του χείλους είναι εμφανής, γκριζόχρωμος με λευκές παρυφές, σε σχήμα Η και η στιγματική κοιλότητα λευκή με μελανόχρωμες κηλίδες ή οριζόντιες γραμμώσεις. 

Είδος της Κρήτης, των νησιών του Αιγαίου και της Λακωνίας, εμφανίζεται τοπικά (αν και ενίοτε σε αφθονία) σε χαμηλά λιβαδικές εκτάσεις, χέρσες καλλιέργειες και θαμνώνες μέχρι τα 1.200 μ. υψόμετρο.

Στη Σύρο: σε φρύγανα στο Κίνι. 

Φωτ. (1), 20/03/2013, (2) & (3), 17/03/2013 Κίνι.

Ornithogalum arabicum L.

κ. κρεμμυδολούλουδο, μαυρομάτα

Πολυετές βολβώδες γεώφυτο, ύψους 30 έως 80 εκ. με 6-25 λευκόχρωμα άνθη , χωρίς πράσινη λωρίδα στην εξωτερική πλευρά των πετάλων. Η ωοθήκη των ανθέων έχει αντίστροφα ωοειδές ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, με χαρακτηριστικό μελανό ή βαθύ ιώδες χρώμα. 

Είδος της Μεσογείου, με εξαίρεση τη Γαλλία όπου εμφανίζεται ως επιγενές. Απαντά σε βραχώδεις θέσεις. 

Πολύ συχνά καλλιεργείται ως καλλωπιστικό λόγω της εντυπωσιακής του ανθοφορίας.

Στη Σύρο: Χρησιμοποιείται ευρέως ως καλλωπιστικό και εμφανίζεται σε βραχώδεις θέσεις και σε χέρσους αγρούς όπου πιθανό παλαιότερα να είχε φυτευτεί από τον άνθρωπο. Στον Αγ. Αθανάσιο, το Επισκοπείο και το Μάννα.

Φωτ. (1), (2) & (3), 28/04/2013, Επισκοπείο.

Anchusella variegata (L.) Bigazzi & al.

κ. βοϊδόγλωσσα
Ετήσια κατακείμενη πόα, με λογχοειδή ή γραμμοειδή και συνήθως οδοντωτά φύλλα, με τους οδόντες να καταλήγουν σε μια ακίδα. Τα άνθη λευκόχρωμα ή ελαφρώς κοκκινοϊώδη έως γαλάζια, με κόκκινα στίγματα.
Απαντά σε ξηρές, βραχώδεις ή χλοερές θέσεις, πρανή δρόμων, καλλιεργημένες εκτάσεις και ορισμένες φορές σε παραθαλάσσιες θέσεις. Είδος της Ελλάδας, της Αλβανίας και πιθανόν και της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Στη Σύρο: σε βραχώδεις, κυρίως θέσεις, στα ορεινά τμήματα του νησιού.
Φωτ. (1) & (2), 20/03/2013, Καστρί.

Anthemis chia L.

κ. μαργαρίτα, άγρια μαργαρίτα

Μονοετής χαμηλη ή μεσαίου ύψους πόα, με πολλαπλώς λοβωτά φύλλα. Τα άνθη φέρονται σε μεμονωμένα κεφάλια, (η δομή της ταξιανθίας να είναι ίδια με αυτή του ασπρολούλουδου) με κιτρινόχρωμα σωληνόμορφα άνθη και λευκά γλωσσόμορφα άνθη. Τα περιβληματικά βράκτεα της ταξιανθίας, τριγωνικά, οξυκόρυφα, με καστανόχρωμες ή μελανόχρωμες παρυφές. 

Απαντά σε καλλιεργούμενα ή χέρσα εδάφη και πρανή δρόμων, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στη Σύρο: σε αντίστοιχες θέσεις σε όλο σχεδόν το νησί. 

Φωτ. (1) & (2), 08/02/2013, Επισκοπείο, (3) & (4) 10/02/2013, Μάλια

.

Reseda lutea L.

κ. βρωμόχορτο

Μονοετής έως πολυετής πόα, με λοβωτά φύλλα. Τα άνθη κίτρινα, εμφανίζονται πολλά μαζί σε ταξιανθίες, ενώ ο καρπός είναι κάψα με σχήμα που ποικίλει αρκετά. 

Απαντά σε καλλιεργημένα εδάφη και γενικότερα θέσεις που σχετίζονται με τη δραστηριότητα του ανθρώπου, στη Μεσόγειο και όλη, σχεδόν την Ευρώπη με εξαίρεση τη Σκανδιναβική χερσόνησο, όπου εμφανίζεται ως επιγενές. 

Τα νεαρά του φύλλα καταναλώνονται βρασμένα, σε μίξη συνήθως με άλλα χόρτα ως "χόρτα του βουνού".

Στη Σύρο: σπανιότερο σε σχέση με τη Reseda alba, απαντά σε πρανή δρόμων στην Απάνω Μεριά και το Μέγα Γυαλό.

Φωτ. (1), (2) & (3), 06/04/2013, Ασπροβούνι.

Reseda alba L.

κ. βρωμούσα

Μονοετής ή σπανιότερα πολυετής, όρθια πόα ύψους έως 80εκ., διακλαδιζόμενη προς την κορυφή της. Τα φύλλα του φυτού λοβωτά ενώ τα άνθη του λευκά, με 5 έως 6 σέπαλα και αντίστοιχο αριθμό πετάλων, φέρονται πολλά μαζί σε ταξιανθίες. Ο καρπός κάψα, στενώς ωοειδής ή ελλειψοειδής.

Απαντά σε θέσεις που σχετίζονται με διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου. Ενίοτε καλλιεργείται ως καλωπιστικό σε διάφορες χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, οπότε και διαφεύγει και εμφανίζεται ως επιγενές. 

Τα νεαρά και τρυφερά φύλλα του φυτού καταναλώνονται βραστά, συνήθως σε μίξη και με άλλα "χόρτα του βουνού". 

Στη Σύρο: σε χέρσα χωράφια, βραχώδεις θέσεις και πρανή δρόμων σε ολόκληρο το νησί. 

Φωτ. (1) 04/03/2013, Κατακέφαλος, (2) 08/02/2013, Μάλια, (3) & (4) 28/03/2013, Επισκοπείο.

Ophrys bombyliflora Link

κ. ορχιδέα
Πολυετές κονδυλώδες γεώφυτο ύψους έως 35εκ., με 3 (ή σπανιότερα 2) έως 5 κονδύλους. Τα σέπαλα του άνθους είναι συνήθως ανοιχτοπράσινα και ενίοτε λευκόχρωμα, ενώ τα πέταλα είναι χνουδωτά με τριγωνικό σχήμα, κιτρινοπράσινα, με τη βάση τους να έχει συχνά σκουρότερο χρωματισμό. Το χείλος ωοειδές-αποστρογγυλεμένο, καφέ έως σκούρο ιώδες, έντονα τρίλοβο, με τους δυο ακραίους λοβούς να σχηματίζουν 2 οξείες απολήξεις, χνουδωτές με γυμνή κορυφή. Ο μεσαίος λοβός ωοειδής, τριχωτός στις παρυφές του, φέρει θυρεό χρώματος γκρί, ιώδη ή καφέ ο οποίος ορισμένες φορές έχει λευκόχρωμες παρυφές.
Απαντά σε ηλιόλουστες ή ημισκιαζόμενες θέσεις σε χλοερές θέσεις, χέρσα χωράφια, θαμνώνες, φρύγανα και ανοιχτές δασικές εκτάσεις, μέχρι τα 900μ. υψόμετρο, σε όλη, σχεδόν, τη Μεσόγειο, με εξαίρεση ορισμένες Νοτιοανατολικές περιοχές της.
Το λατινικό όνομα του είδους (Ophrys bombyliflora) προήλθε λόγω της ομοιότητας του άνθους του με είδη εντόμων που ανήκουν στην οικογένεια Bombyliidae.
Στη Σύρο: σε θαμνώνες στην Παρακοπή.
Φωτ. (1), (2) & (3), 04/04/2013 Γερούσι.

Lathyrus clymenum L.

κ. λαθούρι

Ετήσια αναρριχώμενη πόα, με ύψος που μπορεί να φτάσει το 1μ. Οι βλαστοί της είναι γυμνοί με πτεροειδείς λοβούς. Τα φύλλα στο κατώτερο τμήμα του φυτού είναι απλά λογχοειδή έως γραμμοειδή, ενώ τα ανώτερα είναι σύνθετα με 2-4 ζεύγη φυλλαρίων, τα οποία είναι γραμμοειδή ή ελλειψοειδή. Τα άνθη ψυχόμορφα (δες αντίστοιχη εικόνα), πορφυρά ή πορφυροιώδη, με ιώδεις ή σπάνιως ωχροκίτρινες πτέρυγες, φέρονται σε βότρεις. Ο καρπός χέδρωπας μήκους έως 70 χιλ., γυμνός.

Πηγή: Αθανασιάδης, Ν.Θ. 1985, Δασική Βοτανική, Μέρος 1 (Συστηματική Σπερματοφύτων). Εκδόσεις Γιαχούδη-Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη.

Απαντά σε χέρσα ή καλλιεργούμενα εδάφη και πρανή δρόμων στην περιοχή της Μεσογείου, με εξαίρεση το Ν.Α. της τμήμα. 

Το συγκεκριμένο είδος καλλιεργείται ή απλά χρησιμοποιείται, σε πολλά νησιά των Κυκλάδων ως ζωοτροφή, ενώ αναφορές από διάφορα ιστολόγια στο διαδίκτυο, το θεωρούν βρώσιμο και από τον άνθρωπο.

Στη Σύρο: σε πρανή δρόμων και χέρσες εκτάσεις,στο Κίνι, το Επισκοπείο, το Δανακό, τα Λαζαρέτα, το Μέγα Γιαλό, την Παρακοπή, το Φοίνικας και τα Χρούσα.

Φωτ. (1) 17/03/2013, Κίνι, (2) 26/04/2011, ρέμα Βαραβαρούσας & (3) 17/03/2013, Δελφίνι.